De toekomst van TOV

In 12 jaar tijd zijn de ontwikkelingen van TOV samen te vatten als ‘verbeteren boven vernieuwen’. Staat er dan niets te gebeuren? Jazeker wel, maar de toekomst is nog ongewis en innovaties zijn vaak veelbelovend maar nooit gegarandeerd goed. Laat staan het moment dat het ook nog eens rendabel inzetbaar is. Daarom een korte epiloog over de toekomst van TOV, waarin we wat verder durven dromen.

Zonnepanelen boven fruit & bomen

Het toepassen van zonnepanelen boven fruit haalt al veelvuldig het nieuws en heeft momenteel een gunfactor. Met Gelderse pilots bij fruittelers boven frambozen, kersen en bessen, alsmede de eerste praktijkonderzoeken boven peren. We spelen daarmee in op het slim combineren van duurzame energieopwekking én fruitproductie. En-en in plaats van of-of met onze schaarse grond. Een TOV die niet alleen geld kost maar ook een verdienmodel heeft. Logisch dat iedereen daar grote verwachtingen bij heeft.

Echter moeten we wel realistisch blijven. We weten dat de opbrengst van fruit en de groei van bomen samenhangt met lichtintensiteit. De huidige zonnepanelen zijn nog niet (volledig) lichtdoorlatend. Dus het is een afweging tussen enerzijds lichtdoorlatendheid voor fruitopbrengst en anderzijds de energieopbrengst. De lichtgevoeligheid verschilt per fruitgewas en mogelijk per ras. De eerste inzichten zijn dat frambozen en rode bessen goed gaan, maar aardbeien niet. De peren blijven twijfelachtig. Eenzelfde redenatie geldt voor de boom- en bladvorming bij laanbomen.

Er is nog veel onderzoek nodig om de optimalisatie van deze TOV te verbeteren.  Natuurlijk rekenen we daarmee op innovaties zodat zonnepanelen steeds meer lichtdoorlatend worden. Verder betekent de afdekking met panelen ook iets voor het microklimaat onder de panelen, zowel temperatuur, vocht, etc. Dat heeft impact op ziekten en plagen, alsmede het werkklimaat voor de medewerkers.

Verder nog een aandachtspunt: een zonnepanelenconstructie is zwaar en windgevoelig. Daarmee vraagt het dus een forse hoeveelheid ijzer/beton in de boomgaard. Zeker als we naar hardfruit en laanbomen gaan op 4 tot 6 meter hoogte! Het is dus een forse en permanente constructie. Beide zijn dus overtreffend aan een reguliere hagelnetconstructie.

Snel opensluit systemen?

Op Proeftuin Randwijk wordt onderzoek gedaan naar de cabriokap. Een constructie waarbij het dak snel open en dicht gemaakt kan worden afhankelijk van de weersverwachting. Naast hagel is regen afvangen een belangrijke hulp om de ziektedruk,met name schimmels,te verlagen in de boomgaard. Anderzijds kan extra zonlicht en warmte worden toegelaten door het dak te openen als het droog is en de zon schijnt. De verwachtingen van deze snel opensluit systemen zijn groot, mits beter betaalbaar.

Climate control in de boomgaard

Kunnen we, zoals in stallen, kassen en gebouwen, naar een climate control systeem in de open teelt komen? En als we er een ‘dak’ alleen boven hebben, kunnen we dan al winst behalen? Of is het sluiten van de zijkanten ook nodig? Waar zit dan de winst? Bijvoorbeeld in temperatuur- en vochtbeheersing, zonnebrand maar mogelijk ook plagen? En hoe zwaar moet de constructie dan worden? Helpt een hagelnet ook al als dak of gaan we naar doeken, plastic of (solar)glas?

Onzichtbare TOV?

In films zien we het al regelmatig: James Bond die zijn auto met één druk op knop onzichtbaar kan maken, steden die door een onzichtbare koepel die tegen ‘alles’ beschermd worden. Dat zou natuurlijk vanuit een landschappelijke en toeristische bril fantastisch zijn we hebben TOV, maar je ziet er niets van! Onzichtbare constructies, onzichtbare netten, doeken en plastics? Maar hoe ver is de ontwikkeling, wanneer is het praktijkrijp?

Mooiere TOV's?

Wellicht dat ‘mooie’ TOV dichterbij is. Waarbij overigens de definitie van wat ‘mooi’ is persoonsafhankelijk is. Toch kunnen we best een poging doen. Denk daarbij aan het aansluiten op landschappelijke voorstellen zoals bijvoorbeeld vanuit ‘de langste boomgaard van Europa’ worden gedaan rond de aankleding van de A15. Als we die nou doorvertalen naar de ‘haarvaten’ van onze regio en daarmee onze boomgaarden? En kunnen we hagelnetten voorzien van afbeeldingen, waardoor er vanuit de lucht of vanaf de dijk een ‘wowfactor’ te maken is? Denk daarbij aan de panda gevormd van zonnepanelen in China, een foto die miljoenen keren wereldwijd is gedeeld. Of de Singapore supertrees met zonnepanelen. Durven we onze regio nog een beetje mooier te maken, vol trots de regio en onze producten te laten zien, ook al kost dat meer?

Afweergeschut

Het hagelkanon was een eerste voorbode.  In militaire toepassingen groeit de toepassing snel; afweergeschut op wat aanvalt. Denk hierbij aan Israel’s Iron Dome luchtverdedigingssysteem met de drones- en raketaanvallen en de afweersystemen daarvoor in de Oekraine-oorlog. Maar ook dichterbij in Delft zijn er al start-ups die met een volautomatische laser vogels op afstand houden, bijvoorbeeld bij vliegvelden.

Kan dat ook in onze sector voor bijvoorbeeld aanvallen van beestjes (plagen) of hagel? Zijn we in staat om die ‘uit de lucht te halen’ met laser, drones en ander materieel? En lukt dat dan voor (bijna) 100%? Kunnen we onze robots in de boomgaard daarop inzetten als extra functionaliteit naast spuiten, snoeien, oogsten?

De toekomst voorspellen is lastig, maar dromen over de toekomst kan wel. Vooruitkijken in andere sectoren helpt daarbij. De toekomst, met haar immer voortschrijdende technologische ontwikkeling, gaat zeker kansen bieden, ook voor TOV. We gaan het meemaken!